Wyniki licznych badań szczegółowych wskazują, iż decydujące znaczenie dla rozwoju inteligencji mają oddziaływania środowiskowe, toteż pesymizm dziedziczenia (proporcje 80 do 20 procent) jest zupełnie nieuzasadniony. Przy ocenianiu inteligencji należy uwzględniać całą strukturę osobowości, nie wolno traktować inteligencji jako osobnej cechy (standardowe testy inteligencji). Cała struktura, w której inteligencja jest jednym z czynników, a więc integralna struktura osobowości i charakteru jako obszar wewnątrz psychiczny i środowisko społeczne oraz sytuacja wychowawcza jako obszar zewnętrzny odgrywają istotną rolę w rozwijaniu inteligencji – rolę w znikomym stopniu uwzględnianą w dotychczasowych badaniach. Kontynuowanie rozważań na temat sporu naukowców co do znaczenia czynników dziedzicznych i środowiskowych w rozwoju inteligencji wydaje się nie mieć sensu. Pragnę jedynie powiedzieć, że na podstawie literatury fachowej,
a także na podstawie własnej wieloletniej praktyki psychologicznej, doszedłem do wniosku, iż wpływ czynników dziedzicznych na strukturę osobowości i charakteru (w tym i inteligencję) jest nieznaczny, a proporcje 80:20 procent na korzyść tezy o dziedziczności są błędne. Zasadnicze bowiem znaczenie dla rozwoju inteligencji mają oddziaływania środowiska.
