Swoiste zapobieganie dotyczy współcześnie nie’tylko chorób zakaźnych, ale i niezakaźnych (na przykład zapobieganie chorobom zawodowym, wolu nagminnemu, otyłości, próchnicy zębów, wadom postawy itp.). Ochrona zdrowia działa w tym zakresie z tytułu swoich obowiązków i uprawnień do nadzoru zapobiegawczego i bieżącego oraz poprzez masowe akcje zapobiegawcze (szczepienia ochronne, masowe akcje dezynfekcyjne, np. w zwalczaniu malarii, jodowanie soli kuchennej w zapobieganiu wolu, masowe fluorowanie w zapobieganiu próchnicy itp.). Umacnianie zdrowia i swoiste zapobieganie chorobom wchodzą w zakres profilaktyki pierwszej fazy i zyskają dominujące znaczenie w działaniu współczesnej ochrony zdrowia ze względu na największą ich efektywność ogólnospołeczną.
Zapobiegawczo nastawione leczenie odpowiada pojęciu profilaktyki drugiej fazy. Dotyczy osób, u których czynnik chorobotwór- • czy zadziałał już na ustrój, wywołując proces chorobowy. Sens zapobiegawczo nastawionego leczenia polega przede wszystkim na dążeniu do jak najwcześniejszego wykrycia i rozpoznania procesu chorobowego oraz podjęcia wczesnego i możliwie skutecznego leczenia w celu przerwania procesu chorobowego, przywrócenia pierwotnego zasobu energii biok>gicznej warunkującej fizjologiczne funkcje ustroju lub ograniczenie niepomyślnych skutków choroby (zapobieganie chorobom przewlekłym, inwalidztwu lub śmierci).’
